UKAZAŁA SIĘ MONOGRAFIA NAUKOWA, BĘDĄCA WYNIKIEM DWULETNICH BADAŃ W RAMACH PROJEKTU PN. „ŚRODOWISKOWE I SPOŁECZNE EFEKTY PRAC URZĄDZENIOWO-ROLNYCH W POLSCE”

Nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Rolniczego ukazała się monografia naukowa, będąca wynikiem dwuletnich badań w ramach projektu pn. „Środowiskowe i społeczne efekty prac urządzeniowo-rolnych w Polsce”, zrealizowanego ze środków Planu Działania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich (KSOW) na lata 2014-2020 (umowa o dofinansowanie nr KSOW/4/2020/060). Badania prowadzono we współpracy z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Wojewódzkimi Biurami Geodezji i Terenów Rolnych, a ich głównym celem było wypracowanie podwalin merytorycznych pod możliwość rozszerzenia zakresu tzw. zagospodarowania poscaleniowego o inwestycje i zabiegi wodno-melioracyjne oraz ekologiczno-krajobrazowe, mające pomóc w przygotowaniu przestrzeni wiejskiej naszego kraju na postepujące zmiany klimatyczne.

W monografii zaprezentowano nowe podejście metodyczne do planowania rozwiązań z tego zakresu w ramach scaleń gruntów. W wyniku badań wskazano szereg możliwości, jakie rozwiązania te stwarzają dla obszarów wiejskich, tj.: dostosowanie struktury przestrzennej terenów rolnych i rozwiązań infrastrukturalnych, pozyskiwanie terenów na cele publiczne, czy właściwe zaprojektowanie obszarów chronionych. W opracowaniu zwrócono również uwagę na aspekty społeczne scaleń gruntów, które determinują mozliwości pozyskania gruntów pod cele publiczne, ale również przemiany na wsi i budowanie kapitału społecznego. Na ten cel zrealizowano szeroko zakrojone badania ankietowe.

Badania wykazały, iż prace urządzeniowo-rolne (w tym scalenia gruntów) posiadają niewykorzystany potencjał nośnika ważnych inwestycji przygotowujących przestrzeń wiejską na postępujące zmiany klimatyczne (powodzie i susze). Należy do nich zaliczyć:

• kompleksowe rozwiązywanie problemów dotyczących wody, w szczególności jej okresowego niedoboru lub nadmiaru;
• zabezpieczenia wiatrochronne w postaci planowo zakładanych szpalerów drzew wraz z roślinnością podokapową na odpowiednio szerokich pasach gruntów, wykorzystywane w celu minimalizacji konfliktów z produkcją rolną (zacienianie upraw, konkurencja korzeniowa i inne);
• przeciwerozyjne kształtowanie układu przestrzennego gruntów rolnych, głównie dzięki nowe-mu układowi pól uprawnych (poprzeczno-stokowych), mające na celu dostosowanie układu dróg i granic działek do rzeźby terenu.

Dzięki wymiernemu wkładowi badań zrealizowanych przez naukowców z Uniwersytetu Rolniczego, Dolnośląskiego Biura Geodezji i Terenów Rolnych we Wrocławiu oraz Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, powyższe działania zostaną objęte finansowaniem w ramach Planu Strategicznego Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 w zakresie interwencji  dotyczącej scalenia gruntów wraz z zagospodarowaniem poscaleniowym.

Wyniki naukowe monografii stały się również podstawą do zainicjowanej przez Dyrekcję Generalna Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa współpracy badawczej w zakresie opracowanie metodyki identyfikacji i pozyskiwania terenów pod rozwiązania systemowe z zakresu retencjonowania wody na obszarach wiejskich, które są planowane do wdrożenia z partnerami komercyjnymi.